تنوع فرهنگی انسان

علیرغم شباهت‌های فرهنگی میان همه ما انسان‌ها، ما تنوع فرهنگی خارق‌العاده‌ای هم داریم. کشف و توضیح این شباهت‌ها و تفاوت‌های فرهنگی میان انسان‌ها (در زمان‌ها و مکان‌های مختلف)، یکی از ماموریت‌ها و علایق اصلی دانش انسان‌شناسی است. فهم این شباهت‌ها و تفاوت‌ها به ما کمک می‌‌کند بدور از تعصب و خودمرکز‌پنداری، با صلح بیشتری در کنار هم زندگی کنیم. این‌جا با پدیده فرهنگ و موضوع تنوع فرهنگی آشنا می‌شوید.

 
 

فصل اوّل: فرهنگ و تنوع فرهنگی

فرهنگ کلمه مناقشه‌برانگیزی است؛ ما تعاریف متعدد و متنوعی برای فرهنگ داریم. در فصل اوّل تلاش می‌کنیم یک تعریف نسبتا فراگیر از فرهنگ و ویژگی‌های آن ارائه دهیم. به علاوه، خواهیم دید که فرهنگ‌ها همیشه در حال تغییر هستند، به عوامل ایجاد تغییر و الگوهای تغییر و تنوع فرهنگی نگاه می‌کنیم و تلاش می‌کنیم رابطه فرهنگ و زیست‌شناسی را تبیین کنیم.

 

فصل دوّم: ارتباط و زبان

فصل دوّم را با بحث در مورد ارتباط، از جمله ارتباط غیرکلامی میان حیوانات و مقایسه آن با ارتباط میان انسان‌ها شروع می‌کنیم. بعد درباره زبان‌ها و  اینکه چگونه زبان با دیگر اشکال ارتباطی تفاوت دارد بحث می‌کنیم. سراغ ساختار زبان‌ها می‌رویم. بعد روابط میان زبان و سایر جنبه‌های فرهنگی و همین‌طور ابعاد اجتماعی زبان را مطالعه می‌کنیم و در نهایت، تغییر و تنوع زبان‌ها و همین‌طور فرآیند واگرایی زبان‌ها را بررسی می‌کنیم.

 

فصل سوّم: تامین غذا

در فصل سوّم، سراغ یکی از مهمترین ویژگی فرهنگی در جهت بقا، یعنی شیوه تامین غذا می‌رویم. به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم که چگونه جوامع مختلف، از جمله به واسطه «تطابق فرهنگی» در زیست‌بوم‌های متنوع، شیوه‌های متفاوتی برای تامین غذا توسعه داده‌اند، چگونه شیوه‌های تامین غذا در طول زمان تغییر کرده‌اند و چگونه این تنوع در شیوه‌های تامین غذا، بر جنبه‌های دیگر تنوع فرهنگی تاثیرگذار بوده‌اند.

 

فصل چهارم: ازدواج، خانواده، خویشاوندی

فصل چهارم را با این پرسش شروع می‌کنیم که چرا ازدواج یک امر جهانشمول است. به علاوه، به این‌ نگاه می‌کنیم که علیرغم جهانشمول بودن ازدواج، همچنان نحوه ازدواج، محدودیت‌های ازدواج، اینکه با چه کسی باید ازدواج کرد و چه تعداد ازدواج مجاز است همه اموری فرهنگی هستند. بحث را با موضوع خانواده و تنوع آداب و رسوم مربوط به آن و همچنین مسئولیت‌ها و نقش‌های خانواده ادامه می‌دهیم و در نهایت، تنوع نظام‌های خویشاوندی را بررسی می‌کنیم.

 

فصل پنجم: نظام‌های اقتصادی

تغییر سیستم‌های اقتصادی طی تاریخ، تا اندازه‌ای بازتاب دهنده تغییر در شیوه‌های تامین غذا و تغییرات جمعیت‌شناختی ناشی از آن بوده. فصل پنجم به موضوع سیستم‌های اقتصادی اختصاص دارد. اوّل به مساله دسترسی به منابع و تغییرات مربوط به آن طی زمان می‌پردازیم، سپس همین تغییر و تنوع را در خصوص شیوه‌های تولید و توزیع بررسی می‌کنیم و بعد می‌بینیم که چطور تنوع فرهنگی، با موضوع مصرف در همتنیده و مربوط است.

 

فصل ششم: نظام‌های سیاسی

در فصل ششم به چند پرسش کلیدی در خصوص سازماندهی سیاسی پاسخ می‌دهیم. از جمله اینکه چگونه جوامع در طول تاریخ به شیوه‌های مختلف «سازماندهی سیاسی» شده‌اند، شیوه‌های مختلف انتخاب رهبر چه بوده‌اند و دامنه پذیرفته‌شده رفتار رهبر سیاسی چه بوده. به علاوه، میزان و شکل مشارکت اعضای گروه‌های اجتماعی مختلف در تصمیم‌گیری و حل و فصل منازعات را نیز بررسی می‌کنیم. در این فصل چهار شکل از واحد سیاسی را با هم مقایسه می‌کنیم.

 

فصل هفتم: سازماندهی اجتماعی

فصل هفتم دو بخش دارد، سازماندهی و ساختاربندی اجتماعی. نخست به این نگاه می‌کنیم که چطور جوامع مختلف طی تاریخ از منظر شیوه‌های سازماندهی اجتماعی تفاوت داشته‌اند. به موضوع انجمن‌ها و «گروه‌های مرجع» نگاه می‌کنیم و می‌بینیم چطور بین تعداد و تنوع گروه‌های مرجع و میزان «پیچیدگی اجتماعی» ارتباط وجود دارد. سپس، به موضوع ساختاربندی اجتماعی و چگونگی شکل‌گیری اشکال مختلف نابرابری اجتماعی می‌پردازیم.

 

فصل هشتم: دین و جادو

این فصل را با بحث در خصوص نظریه‌های مربوط به دلایل جهان‌شمول بودن دین شروع می‌کنیم. سپس به موضوع «تنوع دینی» می‌پردازیم؛ مثلاً این‌که چرا مفاهیم ماوراء طبیعی و طبیعی در طول زمان و مکان تغییر کرده‌اند. به ماهیت و ساختار خدایان، ارواح و نیروهای فراطبیعی، تعامل انسان/خدا و تنوع در خصوص مفاهیم مربوط به زندگی پس از مرگ هم می‌پردازیم. به جادو، یعنی انواع راه‌های تعامل با نیروهای ماوراء طبیعی هم می‌پردازیم.